Türkiye’de en zengin %20’lik kesim, toplam gelirin %40-50’sinden fazlasını alırken, en yoksul %20’lik kesim toplam gelirin yalnızca %6-7’sini almaktadır. Bu durum, zengin ve yoksul arasındaki gelir uçurumunun geniş olduğunu göstergesi olarak karşımıza çıkıyor.

Türkiye’de Gini katsayısı, son yıllarda dalgalanmalar göstermiştir. 2023 itibarıyla bu katsayı yaklaşık 0.41 civarındadır. (Gini katsayısı 0’a yaklaştıkça gelir dağılımında eşitlik artar; 1’e yaklaştıkça eşitsizlik artar.) Türkiye’nin bu değeri, OECD ülkeleri ortalamasının üzerindedir, bu da gelir dağılımındaki eşitsizliğin birçok gelişmiş ülkeye kıyasla daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Eğitim düzeyi arttıkça gelir seviyesi de artmaktadır. Ancak Türkiye’de eğitimde fırsat eşitsizliği, gelir dağılımındaki dengesizliğe katkıda bulunmaktadır. Sanayi ve teknoloji odaklı işlerde çalışanlar genelde daha yüksek gelir elde ederken, tarım sektöründe çalışanlar daha düşük gelir düzeyine sahiptir. Türkiye’de hala önemli bir nüfus tarım sektöründe çalışmaktadır. 

Son yıllarda artan enflasyon oranları ve ekonomik dalgalanmalar, gelir dağılımındaki eşitsizliği daha da derinleştirmiştir. Özellikle sabit gelirle çalışanlar (maaşlılar) bu durumdan olumsuz etkilenmiştir.

Devletin sosyal yardım politikaları, gelir eşitsizliğini bir miktar azaltmaktadır. Ancak bu yardımlar yetersiz kaldığında eşitsizlikler derinleşebilmektedir.

Eşitsizliğin Azaltılması için Çözüm Önerileri

  • Eğitimde Eşitlik Sağlanması: Herkesin kaliteli eğitime erişimini artırmak, uzun vadede gelir eşitsizliğini azaltabilir.
  • Adil Vergilendirme: Gelir düzeyine göre artan oranlı vergilerle zengin kesimden daha fazla vergi toplanması, yeniden dağıtımı artırabilir.
  • İstihdam Artırıcı Politikalar: Özellikle dezavantajlı bölgelerde iş olanaklarının artırılması önemlidir.
  • Kadın İstihdamının Artırılması: Kadınların iş gücüne katılım oranlarının yükseltilmesi, hane gelirlerini olumlu etkileyebilir.
  • Asgari Ücret ve Sosyal Yardımların İyileştirilmesi: Alt gelir gruplarını destekleyen mekanizmalar güçlendirilmelidir.